FENERBAHÇENİN KURULUŞU VE GELİŞMESİ
1895 yilinda Modada oturan Ingilizlerin modern futbolu oynamaya baslamalari Fenerbahce Spor Kulubunun kurulmasinin ilk adimlariydi.
Deniz ogrencisi Fuat Husnu Kayacanin 1899 yilinda Fenerbahce stadinin bulundugu cayirda mesin yuvarlaga yaptigi vuruslar sirasinda arkadaslari Resat Denyal, Mehmet Ali ile dile getirdikleri "Ah bizde bit futbol takimi kurup oynayabilsek" ozlemi Turk gencleri arasinda Black Stocking FC kurulmasina sebep olmus.Fakat kulup monarsi rejiminin engellenmsini onlemek amaciyla hemen dagitilmis.
Bir kac gencinde katilimiyla ayni isimler 1902 senesinde bu kez Kadikoy Futbol Kulubu adi altinda toplandilar.Ancak daha sert hafiye baskini bu girisimi de engellemis.
1907 bir bahar gununde gene bir mac donusu Ziya, Ayetullah ve Necip evlerinde cay icerlerken sonmeyen ideallerini bir kez daha basarmaya yonelirler.Monarsi rejimi artik gevsemis ve bu girisim bu kez tutunmus ve FENERBAHCE FUTBOL KULUBU bir daha kapatilmamak uzere kurulmus.
Fenerbahce Futbol Kulubunun ilk yonetim kurulu soyledir ; Ziya bey Baskan, Ayetullah bey Genel Sekreter ve Necip beyde Genel Kaptan ve Veznedardir.
Tabii kurulus yillari kolay olmamis zaman zaman futbolcu bulmakta zorlanmiz ve bir cok defa gemilerden odunc futbolcu alarak ligdeki mucadelesini surdurebilmis.1909 yilinda klubun adi Fenerbahçe Spor Kulubu olarak degisimis renkleride Sari-Beyazdan bugunku rengi Sari-Laciverete cevrilmis.1909-1911 yillari Fenerbahçemiz icin cok zor gecmis bir ara dagilma noktasina bile gelmis ancak Elkatipzade Mustafa adli uye kulubu kurtaran adam olmus.Lokali dahi olmayan klubun takimlari cok kotu durumdayken St.Joseph, Robert College ve Kadikoy numune Mektebinden topladigi genc futbolcularla Kulubun genc takimlari kurmus bir nevi alt yapisini olusturmus.Bu atilim basarisiz gecen 2 yilin ardindan Fenerbahceye hic yenilmeden ilk Sampiyonlugunu getirmis.
Bu sampiyonluk Fenerbahceye yasama gucu asilamis ve kulup Altiyol agzinda 2 odali bir lokale kavusmus.Balkan savasi nedeni ile yapilmayan 1912-1913 lig maclarindan sonra ust uste ve yenilmeden kazanilan 2 sampiyonluk Fenerbahce camiasi olusturmaya baslamis.Fenerbahcemiz ayni zamanda 1914 senesinde tertiplenen Genc takimlar sampiyonlugunuda kazanmis ve 10 yil icinde en cok sampiyonluk kazanmis takim olma unvanini alarak Ingilizler tarafindan verilen tarihsel sildide almaya hak kazanmis.
FENERBAHÇENİN GELİŞMESİ VE İŞGAL YILLARI
KUSDILI LOKALI
Fenerbahcemiz artik buyumeye baslamis kitleleri arkasindan suruklemeye basladigi yillarda artik Altiyolagzindaki 2 odali baraka kucuk gelmeye baslamis.20 Mart 1914 de gorkemli bir torenle Kusdilinde, dere kenarinda genis bahceli cok sirin 2 katli buyuk koske gecilmis.
Fenerbahcemiz bu Kusdili lokalinde 5 Haziran 1932 tarihinde cikan bir yangina kadar barinmis.Buyuk sohret ve sevgiyi bu lokalde kazanmisiz.Hatta Ulu onder Mustafa Kemal Ataturk un 5 Mayis 1918 deki tarihsel ziyaret ve takdirlerine bu guzel lokalde ulasmis ve nihayet kurtulus savasina silah ve insan kacirdigi ve isgalci guclere dusmanca davranislarda bulundugu suclamalariyla sungu takmis bir Ingiliz birligi tarafindan bu lokalde iken bir sure kapatilip Baskani Sabri (Toprak) Bey Malta adasina surulmus.
Sn Dr.Rustu daglaroglu Kusdili lokali icin aynen su sozleri sarfetmis "Fenerbahcenin KUSDILI LOKALI spor tarihimizde ornegi olmayan cok zengin hareketli bir spor sitesini huviyetini tasimistir".Zamanin yonetim kurulu baskani Sn Dr. Hamit Hüsnü Kayacan sanli Fenerbahcemize ilk tesisleri kazandiran kisi olmus ve tesis atagina once bir kayikhane, bir beton paten sahasi hemen yanina 2 tenis kortu yapilmis, buyuk salona da ring, gures minderi konup aletli jimnastik gerecleriyle bir spor sitesi yaratilarak burada gunun her saatinde canli faaliyetlere baslanmis.Bu lokal dar bir alanda 20 yi asan spor dalina hizmet vermeye calismismasi gunumuze kadar sadece Fenerbahce spor klubunun Kusdili lokalinde 1918-1932 yillarinda gorulmus.
ISGAL YILLARI
30 Ekim 1918 den 2 Ekim 1923 e kadar suren 5 yil suren isgal yillari o donemlerde yasanan en buyuk aciydi.Fenerbahcemiz basta futbolculariyla, uyeleriyle, tum yurttaslarimiza isik tutmus ve bir umut isigi olmuslar.Dusman takimlariyla yaptigi 50 futbol macinda en guclu Ingilizleri her yenisinde, acilar ve intikam duygulari icinde kivranan Turk ulusuna umit ve teselli kaynagi olmus ve her defasinda yurekten kutlanmisiz. 5 as futbolcumuzu Sakarya savasina gondermis olmamiza ragmen her gecen gun iddialarini artiran dusman takimlarini yenmeyi surdurmusuz. Baskanimiz Sabri Beyi Maltaya surmeleri bile milli gorevini engellemek bir yana daha yuksek azimle surdurmeye neden olmus.Lozandaki sulh heyetimize bile gurur verip destek olan ve heyet baskanina ;
"HEPINIZI MESERRETLE TEBRIK EDER , GOZLERINIZDE OPERIM"
kutlama mesajini gonderen General Harrington, kendi adina duzenlenen kupayi bile almasi ulusumuza armagan ettigi sayisiz mutlu ve anlamli anilar arasindadir..Iste Fenerbaheceyi Fenerbahce yapan aslinda bu olaylar.Hep lider olmusuz hep umut sacan takim olmusuz ozgurlukleri kisitlanan Turk ulusuna hep umit vermisiz.Inanin bu satirlari okurken tuylerim diken diken oldu, ve bir kez daha gurur duydum Fenerbahceli olmakla.
FENERBAHÇENİN BÜYÜMESİ VE BAŞARILARI
GOL YEMEYEN TAKIM
Istanbul liginin 1922-23 sampiyonlugunu yenilmeden ve gol yemeden 58-0 gibi dunya futbolunda esi olmayan skorla kazanan Fenerbahce takimi da iste bu donemin tumuyle yuksek okul mezunu veya ogrencilerinden olusan o unlu 11 soyleymis ;
Sekip Kulaksizoglu-Kamil Sporel (K), Cafer Cagatay-Kadri Goktulga, Ismet Ulug, Fahir Yenicay-Sabih Arca, Alaaddin Baydar, Zeki Sporel, Omer Tanyeri ve Bedri Gursoy.
Iste bu mithis 11 Fenerbahcemizin yurt icinde sevilmesi artik iyice saglamis aldigi tarihi basarilar sanli kulubumuzun temellerinin saglamlasmasinda buyuk katkilari olmus.Bugunku Fenerbahce onlarin sakatim, hastayim demeden sahalara firlayip hem dusman hem yerli rakipler karsisinda basaridan basariya kosmus bu yuksek kulturlu abilerimizin eseri ve bizlere armagani olmus.O zamanlar bu kadro senelerce konusulmus ve her turlu ovguye layik gorulmus.
O sene basarilarimizin bazilari soyleymis ;
- 26 Ekim 1923 de Romanyaya karsi oynayan ilk Ay-Yildizlli takima tam 7 futbolcu vermisiz,
-Ilk katildigimiz 1924 Paris Olimpiyatlarinda mucadele eden 11 in 6 Fenerbahceliymis,
-Tek gol dahi yemeden 58-0 gibi dunya tarihinde inanilmaza ve bir ilk daha imza atmisiz.
Bu coskulu sevgi o kadar buyukmus ki 5 Haziran 1932 Kusdili lokalimiz yaninca sevenlerimiz cok uzulmus klubumuze yardima kosanlarin basinda ulu onderimiz Buyuk Ataturku gorunce teselli bulmusuz.Katibi umumi namina Hasan Riza imzali"Fenerbahce Spor Klubu Idare heyetine" hitaben gelen telgrafda su kelimeler yer almis ;
"YENI KLUP BINASI INSASINA YARDIM OLMAK UZERE, REISI CUMHUR HAZRETLERININ EMIRLERI VE IS BANKASI ILE HEYETI IDARE NAMINA 500 LIRA GONDERILMISTIR.ALINDIGINI ISAR BUYURULMASINI RICA ILE HURMETLERIMI TAKDIR EDERIM."
Telgrafin gercek anlam ve degeri (Bugunku tarih ile 70 Resat altini) dgilmis tabiiki.Gercek ve paha bicilmez deger, Buyuk Onderimiz Ataturkun Fenerbahcemize olan sevgisiymis hic kuskusuz.
Rusen Esref Unaydin dan dinlenen bir ani ATA mizin Fenerbahce klubune besledigi ozel sevginin derecesini gostermey yetiyor ;
10 Agustos 1928 cuma aksami Buyuk Onder 5 ziyaretcisiyle Dolmabahce sarayindadir.Bunlardan klup baskani Necmettin Sadak, Rusen Esref ve Mustafa Necati olarak 3 u Galatasarayli, Sabri Toprak ve Vasif Cinar olarak 2 side Fenerbahcelidir.Buyuk kurtarici o gun ezeli rakiplerin yaptiklari mac sonucunun 3-3 oldugunu sorup ogrendikten sonra ;
- Oyle mi ?! Zaten bizde burada 3 e 3 beraberiz, BENDE FENERBAHCELIYIM .. demis ve kendini Sabri Toprak ve Vasif Cinar ile isaretlemis.
Ataturk her firsatta Fenerbahceye olan manevi destegini surdurmus.Yangin dumanlarinin tuttugu 1932/1933 sezonunda 4 kategoride sampiyon olmus o felaketi geciren o degilmis gibi basarilarimizi surdurmusuz.
FENERBAHÇENİN BÜYÜMESİ VE BAŞARILARI
İSTANBUL LİG ŞAMPİYONLARI
Buyuk Fenerbahçeli Sn Dr. Rustu Daglaroglu'nun kitabinda 1933-1957 arasi herhangi bir kayit bulunmuyor.
1957-1958 sezonunu 2. kez Teknik direktorluge getirilen Macar Ignas Molnar ile acmisiz.1.Eyluk 1957 de 25.206 biletli seyircimizin toplam 45.193 lira odeyerek izledigi maca ;Sukru Ersoy-Nedim Gunar-Basri Dirimlili-Avni Kalkavan-Naci Erdem-Necdet Coruh-Turan Bayraktutan-Can Bartu-Seref Has-Lefter ve Ergun Oztuna onbiri ile baslamis ve Besiktasi Seref, Turan ve Ergunun golleri ile 3-1 yenmisiz.O sene ilk devreyi 15 puanla sezonu ise 27 puanla bitirerek 2. olmuşuz.
1957-1958 Sezonuna goreve yeni secilen T.B.M.M. Reis vekili Agah Erozan baskanliginda, Molnarin teknik yonetiminde 2 Agustos 1957 de acmisiz. Ilk yarıyı namaglup seoznu ise 32 puanla ve gene namaglup bitirerek sampiyon olmuşuz.
Ilgincdirki Sn.Daglaroglunun sozleri bu zaman icin hala gecerli ;
"Hakem konusu bu mevsimde problem olmus, taninmis bir cok hakemler yine yetersiz gorulmuslerdir.Ilk devredeki 0-0 lik G.S macinda Ergunun nizami bir golunu iptal eden Bedri Cakiri Fenerbahce Spor Kulübü Federasyona sikayet etmis ve yabanci hakem istegini yinelemiştir."
Bunun uzerine Federasyon sezon basinda aldigi yabanci hakem yasagini kaldirmis ve Istanbulspor ile oynadigimiz maci 4-0 gibi net bir skorla kazanmisiz.Oynadigimiz 18 macin 7 sinde birer gol diger 11 macta ise hic gol yemeden sampiyon olmusuz.
Asagida sizlere 1959 a kadar (Turkiye 1.liginin kurulus yili) yasanan Istanbul Ligi istatisklerini veriyorum ;
| Senesi |
1.lik |
2. lik |
3. luk |
| 1904-05 |
Imogene |
Moda |
Cadi-Keuy |
| 1905-06 |
Kadikoy |
Imogene |
Moda |
| 1906-07 |
Kadikoy |
Moda |
Imogene |
| 1907-08 |
Moda |
Kadikoy |
G.Saray |
| 1908-09 |
G.Saray |
Moda |
Imogene |
| 1909-10 |
G.Saray |
Strugglers |
Moda |
| 1910-11 |
G.Saray |
Progres |
Kadikoy |
| 1911-12 |
Fenerbahce |
Rumblers |
Struglers |
| 1912-13 |
Balkan savasi |
sebebiyle |
yapilamadi |
| 1913-14 |
Fenerbahce |
Progres |
Rumblers |
| 1914-15 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Progre |
| 1915-16 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Altinordu |
| 1916-17 |
Altinordu |
Anadolu |
G.Saray |
| 1917-18 |
Altinordu |
Fenerbahce |
Suleymaniye |
| 1918-19 |
Isgal |
yillari |
|
| 1919-20 |
Isgal |
yillari |
|
| 1920-21 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Altinordu |
| 1921-22 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Suleymaniye |
| 1922-23 |
Fenerbahce |
Altinordu |
G.saray |
| 1923-24 |
Besiktas |
G.Saray |
Fenerbahce |
| 1924-25 |
G.Saray |
Vefa |
Besiktas |
| 1925-26 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Uskudar |
| 1926-27 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Besiktas |
| 1927-28 |
Amsterdam |
Olimpiyati |
tatil |
| 1928-29 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Besiktas |
| 1929-30 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Besiktas |
| 1930-31 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Besiktas |
| 1931-32 |
Istanbulspor |
Suleymaniye |
Beykoz |
| 1932-33 |
Fenerbahce |
Besiktas |
Istanbulspor |
| 1933-34 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1934-35 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Besiktas |
| 1935-36 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Besiktas |
| 1936-37 |
Fenerbahce |
Gunesspor |
G.Saray |
| 1937-38 |
Gunesspor |
Fenerbahce |
Besiktas |
| 1938-39 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1939-40 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1940-41 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1941-42 |
Besiktas |
G.Saray |
Fenerbahce |
| 1942-43 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1943-44 |
Fenerbahce |
Besiktas |
G.Saray |
| 1944-45 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1945-46 |
Besiktas |
Fenerbahce |
Vefa |
| 1946-47 |
Fenerbahce |
Vefa |
Besiktas |
| 1947-48 |
Fenerbahce |
Besiktas |
G.Saray |
| 1948-49 |
G.Saray |
Besiktas |
Fenerbahce |
| 1949-50 |
Besiktas |
Fenerbahce |
G.Saray |
| 1950-51 |
Besiktas |
G.Saray |
Vefa |
| 1951-52 |
Besiktas |
G.Saray |
Fenerbahce |
| 1952-53 |
Fenerbahce |
Besiktas |
G.Saray |
| 1953-54 |
Besiktas |
G.Saray |
Fenerbahce |
| 1954-55 |
G.Saray |
Besiktas |
Fenerbahce |
| 1955-56 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Besiktas |
| 1956-57 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Istanbulspor |
| 1957-58 |
G.Saray |
Fenerbahce |
Istanbulspor |
| 1958-59 |
Fenerbahce |
G.Saray |
Karagumruk |
Buna gore Istanbul Ligi genel siralamasi soyledir
| Takimlar : |
Katilim sayisi |
1.lik |
2.lik |
3.luk |
Toplam : |
| Fenerbahce |
44 |
16 |
18 |
6 |
40 |
| G.Saray |
47 |
14 |
12 |
14 |
40 |
| Besiktas |
33 |
13 |
6 |
10 |
29 |
| Altinordu |
11 |
2 |
3 |
2 |
7 |
| Kadikoy F.C |
7 |
2 |
1 |
1 |
4 |
| Moda F.C |
6 |
1 |
3 |
2 |
6 |
| Imogene |
5 |
1 |
1 |
2 |
4 |
| Istanbulspor |
29 |
1 |
3 |
7 |
11 |
| Gunesspor |
4 |
1 |
1 |
0 |
2 |
Fenerbahcemiz Istanbul Liglerinde toplam 215 mac oynamis bunlarin 179 undan Galibiyet ile 27 sinden beraberlik ile 9 undanda maglubiyet ile ayrilmis ve 44 mevsimin 11 ni namaglup 2 sezonda oynadigi butun maclari kazanma basarisini gostermis.
Ayrica bu liglerde kazandigimiz 58-0 ve 47-1 lik skorlar hala dunya rekorudur.1920 li yillarin baslangicinda Zeki-Alaaddin kombinezonu bugunku deyim ile VER KAC futbol seyircileri ilk kez Fenerbahce maclarinda sahit olmuslar.
Tarihimize damgasini vuran mac ;
Tarihimizin en ilginc maclarindan bir tanesini 29 Ekim 1933 de Finalde Izmirspor ile oynamisiz.Mac iki hakemle oynanmis ve yarida kalmis.Mac soyle gelismis ;
Futbolcumuz Esatin hatasiyla bir geri pas sonucu kalecinin kontrpiyede kalmasi sonucu ilk yariyi 1-0 maglup kapamisiz. Hakemin ayagina girem kramp sonucu hakem degisikligine gidilmis. Macin 70. dakikasina kadar tek kale oynayip ataklarimizi surdurmusuz. 72.dakikada Izmirsporlu Resatin cok sert taban mudahalesi ile yere yigilan futbolcumuz kaptan Nazmi uzun sure itirazda bulunmus hakem orali olmayinca topu alip ustune oturarak protestosunu surdurmus bunun uzerine seyirciler sahaya dolmus tartismalar derken hakem oyunu tatil etmis.
Mactan bir saat sonra T.B.M.M baskani iki klup yetkilisini Belvu Palasda otelinde toplamis ve macin tekrari konusunda anlasmislar, cekilen kura neticesinde macin Izmirde oynanmasina karar verilmis.
Yarim kalma olayi bu zamanlar gibi basimiza cok buyuk dertler acmis ve cok buyuk elestiler almisiz.10 Kasim 1933 tekrarlanacak mac icin Izmire gelen Fenerbahceyi sadece 3-5 kisi karsilamis. Viyanali Mies in yonetiminde oynanan karsilasmaya mukemmel baslamis ve maci 8-0 gibi muthis bir skorla kazanmisiz. Sahaya cikarken tek bir kisini bile alkislamaya cesaret edemedigi Fenerbahcemizi Izmir halki 20.dakikada gelen ilk golle beraber gosterilerle, surekli desteklemis ve mac sonrasi Fenerbahcemiz ayakta alkislamis.Gelirken 3-5 kisinin karsilamasina tanik olan Fenerbahce binlerce kisi tarafindan ugurlanmis.
Hakem Mies bile mactan sonra sunlari demis "Fenerbahcenin oyunu beni hayretler icinde birakti,Avrupada olsaydi Viyena,Roma Prag gibi futbol merkezlerinde ilk 5 e cok rahat girerler oynadiklari futbolu ulkemde devamli anlatacagim gercekten inanilmaz bir takimmis Fenerbahce".
Izmirspor bu mactan elde ettigi o zamanin rekoru 5.400 lira hasilat ile Esrefpasadaki sahayi satin almis.
